Op zondag 10 oktober 2010 ging Achtste Groepers Huilen Niet in première, helaas waren wij toen verhinderd Gisteren, 21 oktober, mochten we alsnog gaan kijken bij deze muziektheatervoorstelling in het kleine, intieme Walhalla theater in Rotterdam. Ik schat dat er in dit theater plaats was voor zo’n 50 personen en de afstand tussen het publiek en het toneel bedroeg, grofweg, een centimeter of twintig. Voordeel daarvan is dat geen detail ons ontging en dat we bijna letterlijk onderdeel waren van het stuk dat werd opgevoerd.
Het verhaal
Het stuk vertelt het verhaal van groep acht van juf Ina, zoals Jacques Vriens dit in 1999 beschreef in zijn gelijknamige boek. In deze achtste groep staan de Cito-toets, het schoolkamp en de (eind-) musical centraal, net als in de meeste achtste groepen. In deze klas is er echter ook de strijd om het trapveldje dat centraal staat. Is dit veldje nou voor de jongens of voor de meiden of voor iedereen die graag wil voetballen? Om voor dit probleem een oplossing te vinden wordt er een voetbaltoernooi georganiseerd en ook dit is een belangrijke gebeurtenis in deze groep. Echter het belangrijkste wat er in dit laatste jaar van deze groep gebeurt, is dat Akkie ernstig ziek wordt. Zelfs zo ernstig dat ze overlijdt.
Nu zijn we flink wat jaren verder en deze achtste groepers zijn inmiddels ‘volwassen’ twintigers. Joep (gespeeld door Theun Plantinga) en Elise (gespeeld door Ida van Dril) spreken, sinds hun vertrek uit deze groep , elke vijf jaar af bij het fietsenhok van de school. Ze halen daar herinneringen op aan ‘hun’ groep acht. Wat gebeurde er allemaal ook alweer? Wat voelden Elise en Joep daar nou precies bij en hoe kijken zij nu, zoveel jaren later, terug op die roerige tijden in groep acht? In deze muzikale theatervoorstelling is het publiek getuige van deze ontmoeting en vindt het publiek de antwoorden op deze vragen

De voorstelling
Het hele stuk wordt gespeeld door slechts twee acteurs: Theun Plantinga en Ida van Dril. Zij vertolken niet alleen de leidende rollen van Joep en Elise, maar ze geven ook gestalte aan de rol van Akkie’s ouders en ook de stemmen van de klasgenoten en juf Ida worden door Theun en Ida neergezet. Ook het personage Akkie en de fysieke gestalte van dokter Snor (waarvan de stem overigens is ingesproken door Jacques Vriens himself) worden door het duo opgevoerd.

Je zou denken dat deze persoonswisselingen voor het jonge publiek nogal verwarrend kunnen werken. Eerlijk gezegd was ik daar ook bang voor. Toen ik echter bij een van deze wissels om mij heen keek en oplette hoe de zaal vol met kinderen daarop reageerde, moest ik constateren dat ik de kinderen onderschatte: de wissels worden door de kinderen prima begrepen. “Nu zijn het de ouders van Akkie.”, hoor ik een van de kinderen zeggen. Dit betekent dat Theun en Ida elk personage dat zij neerzetten zo’n herkenbaar stukje elan meegeven, dat je haast niet meer in de gaten hebt dat je naar een tweekoppige cast zit te kijken.

Het hoofdonderwerp van het stuk is, voor kinderen, geen eenvoudig onderwerp. Op een speelse wijze wordt uitgelegd wat de diverse termen die samenhangen met leukemie nou eigenlijk betekenen. Dokter Snor legt uit wat leukemie precies is en wat een chemokuur nu eigenlijk doet, door het te vergelijken met vrachtwagentjes. Akkie maakt daar haar eigen versie van door middel van, hoe kan het ook anders, een voetbalwedstrijd. FC Leukemia, bloedplaatjes, chemo’s…alles komt in het voetbalspel aan bod en dat maakt het geheel erg begrijpelijk voor de jonge bezoekers. Door deze manier van uitleggen, wordt het zware thema ‘kanker’ niet nóg zwaarder gemaakt dan het al is.

De klas waarin zich dit allemaal afspeelt, wordt uitgebeeld met houten hoofden die de leerlingen voorstellen. Rennend en vliegend bewegen Theun en Ida zich van hoofd naar hoofd om het afgebeelde karakter te laten praten. Hoe gek dit ook klinkt, het stoort in het geheel niet. Het enige storende voor mij is hooguit dat mijn naamgenoot Laurens, die ook in deze klas zit, wordt neergezet als een lief en zachtgekookt ei dat alleen maar hoge cijfers haalt. (je snapt dat dit laatste met een knipoog gelezen dient te worden)

Een fietsenhok is het decor van deze voorstelling, daarvoor ligt een grasmatje met een bal erop. Het fietsenhok wordt in een handomdraai deels omgetoverd tot ziekenhuiskamer, waarin we vanachter een schimmendoek onder andere zien hoe bij Akkie een beenmergpunctie wordt uitgevoerd. Alle scènes met Akkie spelen zich op deze plek af.

De liedjes die voor deze voorstelling worden gebruikt, zijn niet speciaal voor deze voorstelling geschreven. Toch passen ze perfect in het stuk en de nummers zorgen ook voor de nodige kippenvelmomenten; in ieder geval bij bovengetekende. De nummers komen van de cd ‘Stilte, opname’ van Arthur Umbgrove. Op deze cd zingen Arthur Umbgrove en Birgit Schuurman liedjes met teksten naar verhalen van patiëntjes uit het Emma Kinderziekenhuis. Plantinga en Van Dril zingen de liedjes in de voorstelling zelf en dat doen zij met verve! Het nummer ‘je woont hier’ (waarin wordt verteld dat Akkie er nog helemaal bij hoort en dat, waar ze ook is, nog altijd bij Elise en Joep woont) maakt heel héél erg veel indruk. Het aantal liedjes is niet groot, maar de liedjes die gezongen worden zijn zo sereen en treffend, dat de slogan ‘less is more’ hier zeer zeker opgaat!

Ik vind de voorstelling ook erg educatief. Het proces van Akkie’s ziek zijn en hoe vrienden en klasgenoten daarmee omgaan is erg leerzaam. De vragen die de kinderen in de voorstelling (de houten hoofden waar ik eerder over schreef) stellen, zijn precies de vragen waar kinderen in het publiek ook graag de antwoorden op willen hebben. Toen ik na afloop van de voorstelling sprak met Ida en Theun, vertelden zij dat ze de voorstelling ook gespeeld hebben voor groepen waarin het hoofdonderwerp van het stuk realiteit is (geweest). Helaas krijgen de meesten van ons vroeg of laat te maken met kanker en ik ben er sterk van overtuigd dat deze voorstelling eraan bijdraagt hier goed mee om te gaan, of om de gebeurtenissen een plekje te kunnen geven.

Nu moet niet gedacht worden dat het stuk een en al ernst is. Er is gelukkig veel ruimte voor een hoop humor en de ‘way over the top-’ kat van Akkie (neergezet door Plantinga) maakt iedereen in het publiek tussen de tranen door aan het lachen.

Al met al mag dit een muzikale voorstelling genoemd worden die alles in zich heeft. Van leerzame stukken, tot stijlvolle humor, tot emotionele hoogte- en dieptepunten…alles passeert in dit stuk de revue. Ook al is dit een kindervoorstelling, ik ga in mijn werk als docent Nederlands mijn uiterste best doen om met een van mijn klassen naar deze voorstelling te gaan, want ik wil me graag nog een keer laten raken door het meesterwerk dat Theun en Ida mij gisteren hebben laten zien!

In samenwerking met het AMC Kinderziekenhuis/Emmapodium en Uitgeverij Van Holkema & Warendorf/Unieboek BV heeft producent Van Engelenburg Theater een speciaal lessenpakket samengesteld dat kan dienen als waardevolle toevoeging op de voorstelling.

Door: Laurens Heuzinkveld